Σύνδεσμοι (παρατακτικοί και υποτακτικοί), Αναφορικές αντωνυμίες και επιρρήματα, ερωτηματικές αντωνυμίες και επιρρήματα. Λέξεις που εισάγουν δευτερεύουσες προτάσεις.

Σύνδεσμοι

		Είδη	Σύνδεσμοι
Παρατακτικοί		1. Συμπλεκτικοί	και/κι, ούτε, μήτε (και ουδέ, μηδέ σε παλαιότερα κείμενα)
		2. Διαχωριστικοί	ή, είτε
		3. Αντιθετικοί	αν και, αλλά, μα, παρά, όμως, ωστόσο, ενώ, μολονότι, μόνο (που)
		4. Συμπερασματικοί	λοιπόν, ώστε, άρα, επομένως, οπότε
		5. Επεξηγηματικός	δηλαδή
Υποτακτικοί	Χρησιμοποιούνται στις ονοματικές προτάσεις	6. Ειδικοί	πως, που, ότι
		7. Ενδοιαστικοί (ή διστακτικοί)	μη(ν), μήπως
		8. Βουλητικός	να
	Χρησιμοποιούνται στιςεπιρρηματικές προτάσεις	9. Χρονικοί	όταν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν (πριν να), μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου
		10. Αιτιολογικοί	γιατί, επειδή, αφού, τι (ποιητικό)
		11. Υποθετικοί	αν/εάν, άμα
		12. Τελικοί	να, για να
		13. Αποτελεσματικοί	ώστε (να), που
		14. Εναντιωματικοί / παραχωρητικοί	αν και, ενώ, μολονότι
		15. Συγκριτικός	παρά

Αναφορικές αντωνυμίες

Αναφορικές λέγονται οι αντωνυμίες με τις οποίες ολόκληρη η πρόταση αναφέρεται σε μια λέξη. 

Αυτές είναι: τα άκλιτα που, ό,τι (π.χ. πού είναι τα παιδιά; (κοίταζε σαν παιδί που τα καταλαβαίνει όλα, μάζευε ό,τι έβρισκε, κ.λ.π.)

1. ο οποίος, η οποία, το οποίο (π.χ. το σχολείο στο οποίο έμαθε τα πρώτα του γράμματα, ο γιατρός του χωριού).

2. όποιος, όποια, όποιο (π.χ. όποιος έρθει πρώτος, θα πάρει το κύπελλο, όποια γράψει καλύτερα, θα κερδίσει ένα ταξίδι, κ.λ.π.

3. όσος, όση, όσο (π.χ. φάε όσο θέλεις, τράβα με όση δύναμη μπορείς, ας είναι όσοι θέλουν, κ.λ.π.).

Αναφορικά επιρρήματα

Τοπικά: εκεί που, όπου, οπουδήποτε 

Χρονικά: τότε που, όποτε, οποτεδήποτε 

Τροπικά: όπως, καθώς, ως, σαν 

Ποσοτικά: όσο, οσοδήποτε

Ερωτηματικές Αντωνυμίες

τι,   ποιος -α -ο,  πόσος -η -ο

Ερωτηματικά επιρρήματα

Τοπικά: πού; (πούθε; )

Χρονικά: πότε;

Τροπικά: πώς;

Ποσοτικά: πόσος

Παρατακτική σύνδεση

Σύνδεσμοι 

Συμπλεκτικοί: και, ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ.   π.χ. Είμαστε καλά και βαδίζουμε 

Διαζευκτικοί: ή, είτε.   π.χ. ή μου το φέρνεις ή φεύγω

Αντιθετικοί: αλλά, όμως, μα, παρά.    π.χ. Δε θα χιονίσει, αλλά θα βρέξει. 

Συμπερασματικοί: λοιπόν, ώστε.  π.χ. Όπως φαίνεται ήρθαν όλοι. Λοιπόν, τι περιμένουμε;

Υποτακτική σύνδεση

Σύνδεσμοι 

Ειδικοί: ότι, πως   π.χ. Μου είπε ότι αύριο θα ταξιδέψει

Βουλητικοί: να      π.χ. Ήθελε να πάω στο μαγαζί του. 

Αποτελεσματικοί ή συμπερασματικοί: ώστε (να), που (να), να, για να  

π.χ.Μιλά πολύ σιγά, ώστε μόλις ακούγεται.

Υποθετικοί: αν, εάν  π.χ. Αν με ρωτήσει, θα του απαντήσω.

Εναντιωματικοί ή παραχωρητικοί: αν και, ενώ, μολονότι, και ας, ας, μόλο που, ή και αν, και να, που να... 

π.χ. Και να μη μου το ΄λεγες, εγώ θα περνούσα.

Χρονικοί: όταν, όποτε, πριν , ώσπου να, καθώς, αφού, αφότου, μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου, όσο που, άμα ή με λέξεις και εκφράσεις: την ώρα που, όσο που να, έως ότου... 

π.χ.Όταν γίνεις καλά θα βγούμε έξω.

Αιτιολογικοί: γιατί, επειδή…  π.χ.  Δε θα ‘ρθω, γιατί είμαι άρρωστος.

Τελικοί: να, για να   π.χ. Να πάμε, για να τον δούμε

Πλάγιοι ερωτηματικοί: ποιος, που, αν, τι…  π.χ. Ρωτούσε τι θέλουμε.

Ενδοιαστικοί: μη, μήπως  π.χ. Φοβάμαι μην αρρωστήσω.

Αναφορικοί: που, ο οποίος,α,ο, όσος,η,ο, ό,τι  π.χ. Θέλω, αυτόν που θα ψηφίσω

Ασύνδετο σχήμα

Έχουμε όταν συνδέονται πολλές προτάσεις μεταξύ τους με κόμμα.

π.χ. Χόρευαν, έτρεχαν, περνούσαν καλά.

Ασκήσεις: http://pilavakis.net/syndesiprotaseon.htm

ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

1.  Σχήμα ασύνδετο

Συνδέονται  χωρίς σύνδεσμο .  Μπαίνουν η μια πρόταση δίπλα στην άλλη με κόμματα.

☺ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

     Χόρευαν, πηδούσαν, τάραζαν τον κόσμο από τις φωνές.

2.  Παρατακτική σύνδεση

Η σύνδεση αυτή των προτάσεων λέγεται  παρατακτική  ( ή  κατά παράταξη ), γιατί μ’ αυτήν παρατάσσονται, δηλαδή τοποθετούνται ισοδύναμες προτάσεις

η μια δίπλα στην άλλη.

● Όταν λέμε ότι συνδέονται ισοδύναμες προτάσεις, εννοούμε ότι συνδέονται

    κύριες με κύριες ή δευτερεύουσες με δευτερεύουσες.

3.  Υποτακτική σύνδεση

Η σύνδεση αυτή των προτάσεων λέγεται υποτακτική, γιατί μ’ αυτήν υποτάσ-

σονται η μία στην άλλη, δηλαδή οι δευτερεύουσες προτάσεις εξαρτώνται από

τις κύριες.

● Στην υποτακτική σύνδεση οι προτάσεις είναι ανόμοιες ,  δηλαδή η μία είναι

    κύρια και η άλλη δευτερεύουσα.

● Στην υποτακτική σύνδεση από μία ή περισσότερες κύριες, εξαρτώνται μία ή

    περισσότερες  δευτερεύουσες .  Μερικές φορές όμως υπάρχει  περίπτωση μια

    δευτερεύουσα  πρόταση  να εξαρτάται από μια άλλη δευτερεύουσα ,  η οποία

    συνδέεται υποτακτικά με την κύρια.

   Παράδειγμα:  Έφτασε νύχτα,   γιατί ήταν πολύ αργά,   όταν ξεκίνησε .

                                κύρια                   δευτερεύουσα            δευτερεύουσα

Στο παραπάνω παράδειγμα η δευτερεύουσα πρόταση όταν ξεκίνησε εξαρτάται από τη δευτερεύουσα πρόταση γιατί ήταν πολύ αργά και όχι από την κύρια.

  

Παρατακτική σύνδεση

Στην παρατακτική σύνδεση χρησιμοποιούνται για τη σύνδεση των προτάσεων

παρατακτικοί σύνδεσμοι.  Παρατακτικοί σύνδεσμοι είναι οι εξής:

1. Συμπλεκτικοί                  π.χ. :  Ούτε μιλούσε ούτε έγραφε.

2. Αντιθετικοί                     π.χ. :  Πονούσε πολύ, αλλά δεν έλεγε τίποτα.

3. Διαχωριστικοί                 π.χ. :  Όλη μέρα έγραφε ή διάβαζε ολομόναχος.

4. Συμπερασματικοί           π.χ. :  Του το είπα πολλές φορές· επομένως είναι

                                                        αδικαιολόγητος. (εδώ χρησιμοποιείται συ-

                                                                                     νήθως η άνω τελεία)

                                             Παρατηρήσεις

1.  Η πιο συχνή χρήση αυτής της σύνδεσης γίνεται με τους συμπλεκτικούς

     συνδέσμους και η πιο σπάνια με τους συμπερασματικούς.

2.  Οι παρατακτικοί σύνδεσμοι συνδέουν όμοιες προτάσεις.

     α. Κύριες με κύριες.

    ☺ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

    Του έκανε διάφορες ερωτήσεις          και          αυτός απάντησε.

                        κύρια                            σύνδεσμος                κύρια

     β. Δευτερεύουσες με δευτερεύουσες.

    ☺ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

     Όταν έβλεπε                ή                   όταν άκουγε ανθρώπους, κρυβόταν.

    δευτερεύουσα           σύνδεσμος                                  δευτερεύουσα

3.  Οι αντιθετικοί σύνδεσμοι αν και, ενώ, μολονότι είναι υποτακτικοί και

     όχι παρατακτικοί σύνδεσμοι.

4.  Ο σύνδεσμος ώστε είναι συμπερασματικός ( παρατακτικός ) μόνο όταν

     βρίσκεται μετά από τελεία ή μετά από άνω τελεία στην αρχή της δεύτε-

     ρης  πρότασης και την συνδέει παρατακτικά με την πρώτη .  Και οι δύο

     προτάσεις σ’ αυτή την περίπτωση είναι κύριες.

     ( π.χ.  Θα παίξουν μαζί; Ώστε είναι φίλοι πάλι; )

     Όταν το ώστε βρίσκεται μετά από κόμμα, είναι αποτελεσματικός (υπο-

     τακτικός ) σύνδεσμος και συνδέει κύρια με δευτερεύουσα πρόταση.

     ( π.χ.  Είναι τόσο καλός άνθρωπος, ώστε τον αγαπούν όλοι. )

Υποτακτική σύνδεση

Υποτακτική σύνδεση προτάσεων έχουμε με τους υποτακτικούς συνδέσμους

με το  να ,  με αναφορικές  ή  ερωτηματικές αντωνυμίες  και  με  αναφορικά  ή

ερωτηματικά επιρρήματα, που εισάγουν δευτερεύουσες προτάσεις.

Οι δευτερεύουσες προτάσεις διακρίνονται σε :

1. Ειδικές

Ειδικές λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται (αρχίζουν) με

τους ειδικούς συνδέσμους     ότι ,   πως ,   που    .

►  Στις ειδικές προτάσεις δε βάζουμε κόμμα.

π.χ.   Ο Γιώργος είπε          ότι θα διαβάσει το απόγευμα.

                κύρια                        δευτερεύουσα αιτιολογική

2. Αιτιολογικές

Αιτιολογικές λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με τους

αιτιολογικούς συνδέσμους    γιατί ,   επειδή ,   αφού ,   που    .  

►  Στις αιτιολογικές προτάσεις βάζουμε κόμμα.

π.χ.   Ο Νίκος λυπήθηκε ,         γιατί δεν ήρθαν οι φίλοι του.

                 κύρια                            δευτερεύουσα αιτιολογική    

3. Τελικές

Τελικές٭ (ή του σκοπού) λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγο-

νται με τους τελικούς συνδέσμους     να ,   για να    .

٭ Από το τέλος που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει σκοπός.

►  Στις τελικές προτάσεις ,  όταν αρχίζουν με το  για να  βάζουμε κόμμα ,

      όταν όμως αρχίζουν με το  να  δε βάζουμε κόμμα.

π.χ.   Έτρεχε γρήγορα ,         για να μη χάσει το τρένο.

                κύρια                         δευτερεύουσα τελική

         Η Δήμητρα πήγε         να φέρει το βιβλίο της.   (= για να φέρει)

                κύρια                        δευτερεύουσα τελική

Σημείωση:  Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τις τελικές προτάσεις που αρχίζουν με το να με τις βουλητικές προτάσεις που επίσης αρχίζουν με το να. Οι τελικές προτάσεις εισάγονται κυρίως με το σύνδεσμο για να  και, όταν εισάγονται με το σύνδεσμο να, αυτός μπορεί να αντικατασταθεί με το για να .

π.χ.       Τελική :   Ήρθα να δουλέψω    ή    Ήρθα, για να δουλέψω

             Βουλητική :   Θέλω να δουλέψω    ( δε λέγεται όμως:  θέλω για να δουλέψω )

   

     

 4. Διστακτικές

Διστακτικές ( ή ενδοιαστικές )  λέγονται οι  δευτερεύουσες  προτάσεις  που

εισάγονται με τους διστακτικούς συνδέσμους     μη(ν) ,   μήπως    .

►  Στις διστακτικές προτάσεις δε βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Ανησυχώ           μήπως το ξεχάσεις.

            κύρια           δευτερεύουσα διστακτική

5. Χρονικές

Χρονικές  λέγονται  οι  δευτερεύουσες  προτάσεις  που  εισάγονται  με τους

χρονικούς συνδέσμους  όταν ,  σαν ,  ενώ ,  αφού,  μόλις ,  πριν ,  πριν να ,

προτού ,  καθώς ,  όποτε ,  αφότου ,  ώσπου ,  όσο που ,  ωσότου ,  άμα  .

►  Στις χρονικές προτάσεις βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Έκαναν ησυχία ,       όταν μπήκε ο δάσκαλος στην τάξη.

                 κύρια                              δευτερεύουσα χρονική

6. Αποτελεσματικές  (ή συμπερασματικές)

Αποτελεσματικές  (ή  συμπερασματικές)  λέγονται οι δευτερεύουσες προ-

τάσεις που εισάγονται με τους αποτελεσματικούς συνδέσμους  ώστε,  που,

με το σύνδεσμο να ή με εκφράσεις που χρησιμοποιούνται ως αποτελεσμα-

τικοί σύνδεσμοι  (ώστε να ,  που να ,  για να  κτλ.)

►  Στις αποτελεσματικές προτάσεις βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Μιλά πολύ σιγά ,                  ώστε μόλις ακούγεται.

                  κύρια                        δευτερεύουσα αποτελεσματική

          Δεν είναι ανόητος ,                    να τα πει όλα.    (=  ώστε να τα πει όλα)

                  κύρια                        δευτερεύουσα αποτελεσματική

          Δεν είναι τόσο ψηλός ,            για να το φτάσει.    (= ώστε να το φτάσει)

                 Κύρια                        δευτερεύουσα αποτελεσματική

Σημείωση :  Ο σύνδεσμος  ώστε  χρησιμοποιείται και ως παρατακτικός σύνδεσμος (συμπερασματικός) , στην αρχή μιας περιόδου ή μιας ημιπεριόδου  (μετά δηλ. από τελεία ή άνω τελεία), και εισάγει τότε κύρια πρόταση.

 7. Υποθετικές

Υποθετικές  λέγονται  οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με τους

υποθετικούς συνδέσμους    αν ,   εάν ,   σαν ,   άμα    .

►  Στις υποθετικές προτάσεις βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Θα προλάβαινες ,            αν ξεκινούσες πιο νωρίς.

                  κύρια                           δευτερεύουσα υποθετική

8. Εναντιωματικές

Εναντιωματικές λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με

τους αντιθετικούς συνδέσμους     αν και ,   ενώ ,   μολονότι    .

►  Στις εναντιωματικές προτάσεις βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Αποφάσισα να πάω ,           αν και δεν είχα καθόλου όρεξη.

                    κύρια                              δευτερεύουσα εναντιωματική

9. Βουλητικές

Βουλητικές٭ λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με το

να και συμπληρώνουν την έννοια ενός ρήματος , το οποίο σημαίνει  θέλω,

μπορώ, παρακαλώ, εύχομαι, δέχομαι, αναγκάζομαι  κ.ά.

٭ Από το ρήμα βούλομαι που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει θέλω.

►  Στις βουλητικές προτάσεις δε βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Θέλω                     να έρχεσαι στην ώρα σου.

          κύρια                          δευτερεύουσα βουλητική

Βουλητική πρόταση  ως υποκείμενο παίρνουν απρόσωπα ρήματα  ή απρόσωπες εκφράσεις που έχουν σημασία παρόμοια με τη σημασία των προηγούμενων ρημάτων (θέλω, μπορώ κτλ.), όπως :  πρέπει, χρειάζεται, απαγορεύεται, συμβαίνει, είναι ανάγκη, είναι ντροπή, είναι φυσικό, είναι δυνατό, είναι καλύτερα κτλ.

π.χ.     Πρέπει                   να είσαι πιο προσεκτικός.

            κύρια                         δευτερεύουσα βουλητική

Σημείωση:  Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τις τελικές προτάσεις που αρχίζουν με το να με τις βουλητικές προτάσεις που επίσης αρχίζουν με το να. Οι τελικές προτάσεις εισάγονται κυρίως με το σύνδεσμο για να  και, όταν εισάγονται με το σύνδεσμο να, αυτός μπορεί να αντικατασταθεί με το για να .

π.χ.       Τελική :   Ήρθα να δουλέψω    ή    Ήρθα, για να δουλέψω

             Βουλητική :   Θέλω να δουλέψω    ( δε λέγεται όμως:  θέλω για να δουλέψω )

10. Αναφορικές προτάσεις  

Αναφορικές  λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με :

1)  Κάποια αναφορική αντωνυμία :      που ,    ό,τι

                                                              ο οποίος ,   η οποία ,   το οποίο

                                                              όποιος ,   όποια ,   όποιο

                                                              όσος ,   όση ,   όσο

π.χ.    Έχασα το βιβλίο,              που μου χάρισες.   (= το οποίο μου χάρισες)

                 κύρια                     δευτερεύουσα αναφορική

2)  α. Κάποιο αναφορικό επίρρημα :     όπου ,   όπως ,    όσο ,    που ,

                                                               καθώς ,    σαν να

π.χ.    Πήγαινε  όπου σε στείλουν.

          Μπήκα κρυφά στο σαλόνι,  που έπαιζε πιάνο η νονά.  (=όπου έπαιζε…)

          Θα γίνουν όλα  καθώς τα συμφωνήσαμε.   (= όπως τα συμφωνήσαμε)

           Πετάχτηκε  σαν να τον τσίμπησε μύγα.  (= όπως θα πεταγόταν, αν τον

                                                                                     τσιμπούσε μύγα)

     β. Σπάνια (κυρίως στα δημοτικά τραγούδια) με κάποιο από τα αναφορικά

         επιρρήματα :     πως ,    σαν ,    ωσάν να   .

►   Στις αναφορικές προτάσεις άλλοτε βάζουμε κόμμα και άλλοτε όχι.

  ☺ Η αναφορική πρόταση που είναι υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο, ή εκφράζει κάποια επιρρηματική σχέση (τόπου, χρόνου, τρόπου, ποσού) δε χωρίζεται με κόμμα.

       Γενικά, όταν η αναφορική πρόταση είναι απαραίτητο συμπλήρωμα της κύριας πρότασης (ή κάποιου άλλου όρου της) δε χωρίζεται με κόμμα.

                                   

       Π.χ.  Να ρωτήσεις όποιον βρεις μπροστά σου.

               Ο αστροναύτης που πάτησε πρώτος στο φεγγάρι ήταν Αμερικανός.

       Στο α΄ παράδειγμα  η αναφορική πρόταση όποιον βρεις μπροστά σου είναι απαραίτητο συμπλήρωμα της κύριας Να ρωτήσεις, γιατί είναι αντικείμενό της. Άρα δεν πρέπει να χωριστεί με κόμμα από αυτήν.

       Στο  β΄ παράδειγμα  η  αναφορική  πρόταση   που πάτησε πρώτος στο φεγγάρι είναι  απαραίτητο συμπλήρωμα του υποκειμένου  Ο αστροναύτης  της  κύριας πρότασης  Ο αστροναύτης . . . ήταν Αμερικανός  όρο τον οποίο και προσδιορίζει. Άρα δεν πρέπει να χωριστεί με κόμμα από αυτόν. 

      

         

☺ Η αναφορική πρόταση που δεν είναι απαραίτητο συμπλήρωμα κάποιας άλλης πρότασης ,  δηλ. μπορεί και να παραλειφθεί χωρίς να επηρεαστεί η ορθότητα ή η πληρότητα του νοήματος της πρότασης στην οποία αναφέρεται, χωρίζεται με κόμμα από αυτήν.

     π.χ.  Θα δω το ματς μαζί με το Νίκο, που είναι ο καλύτερός μου φίλος.

             Ο Μάνος, που είναι μαθητής της Ε΄ Δημοτικού , πήρε άριστα σε όλα

             τα μαθήματα.

     Στα παραπάνω παραδείγματα οι κύριες προτάσεις Θα δω το ματς μαζί με το Νίκο και Ο Μάνος…πήρε άριστα σε όλα τα μαθήματα έχουν ολοκληρωμένο νόημα και επομένως οι αναφορικές προτάσεις δεν αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμά τους. Δηλαδή, ακόμα και αν οι αναφορικές προτάσεις παραλειφθούν, οι κύριες προτάσεις εξακολουθούν να έχουν ολοκληρωμένο νόημα. Άρα πρέπει να χωριστούν με κόμμα από αυτές. 

11. Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις

Πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις  λέγονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που περιέχουν ερώτηση και εισάγονται με :

      -  ερωτηματικές αντωνυμίες   ( ποιος, πόσος, τι   κτλ. )

      -  ερωτηματικά επιρρήματα   ( πού, πότε, πώς  κτλ. )

      -  συνδέσμους    ( αν, γιατί, μήπως  κτλ. )

►  Στις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις δε βάζουμε κόμμα.

π.χ.    Με ρώτησε               ποιοι θα είναι στο πάρτι.

             κύρια                           πλάγια ερωτηματική

          Δεν ξέρω            πού θα βρισκόμουν τώρα χωρίς τη βοήθειά σου.

             κύρια                               πλάγια ερωτηματική πρόταση

          Απορώ               γιατί δεν πήγε κι αυτός στο θέατρο.

           κύρια                       πλάγια ερωτηματική πρόταση

Σημείωση :   Οι ειδικές, οι διστακτικές, οι βουλητικές και οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις κανονικά δεν παίρνουν κόμμα. Όταν όμως είναι επεξήγηση, τότε χωρίζονται με κόμμα από την κύρια.

π.χ.  Πήραμε μια ευχάριστη είδηση , ότι έγινε καλά.    (= δηλ. ότι έγινε καλά)

        Κάθε μέρα είχε την ίδια αγωνία , μήπως τον απολύσουν. (= δηλ. μήπως τον απολύσουν)

        Σπάνια το ήθελε αυτό , να μένει μόνος στο σπίτι.   (= δηλ. να μένει μόνος στο σπίτι)

        Αυτό δεν καταλαβαίνω , ποια είναι η διαφορά μας.   (= δηλ. ποια είναι η διαφορά μας)

Πηγή: class165.weebly.com/uploads/1/0/1/7/.../syndesi_protaseon.doc        

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ & ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

                                                

2η ΕΝΟΤΗΤΑ: Α.ΚΕΙΜΕΝΟ:Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα (Πλάτων)

 Γ: ΦΘΟΓΓΟΙ και ΓΡΑΜΜΑΤΑ (Τα ρίχνετε μια ματιά, για να θυμηθείτε βραχέα, μακρά κλπ. Δεν τα μαθαίνετε απέξω).          

3η ΕΝΟΤΗΤΑ: Γ: Οι πέντε βασικοί κανόνες τονισμού(Δεν σας ζητάμε θεωρία, παρά μόνον την εφαρμογή των κανόνων).

4η ΕΝΟΤΗΤΑ: Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας (Λουκιανός)

                     Β1. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ : η φωνή

                     Γ: Το άρθρο, Β΄κλίση ουσιαστικών, Προσωπικές αντωνυμίες.

"Το ρολόι του κόσμου χτυπά μεσάνυχτα"

Μερικές φορές αρκεί να διαβάσω τους τίτλους ή κάποιες από τις ειδήσεις μιας και μόνο μέρας για να νιώσω ότι "το ρολόι του κόσμου χτυπά μεσάνυχτα". Η φράση είναι διαπίστωση και τίτλος έργου του Μενέλαου Λουντέμη (1912-1977). Οι πρωταγωνιστές των πέντε ενοτήτων του βιβλίου (εκδόθηκε το 1963) είναι άνθρωποι καθημερινοί, γεμάτοι υψηλά ιδανικά, ανθρωπιά κι αγάπη κι έρχονται αντιμέτωποι στην πορεία της ζωής τους με τη φρίκη των πολέμων, τη βία, το μίσος και το έγκλημα αυτών που κινούν τα νήματα του κόσμου, όσων τους υπηρετούν, αλλά και όσων δεν κατάφεραν να εξανθρωπιστούν. Η πορεία τους είναι μια αδιάκοπη θυσία στο βωμό του αγώνα για την ελευθερία των λαών ή την αξιοπρεπή διαβίωση του ανθρώπου. Οι ιστορίες των πρωταγωνιστών ξεκινούν από τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο και φτάνουν μέχρι τη μετεμφυλιακή περίοδο.

Διάβασα το συγκεκριμένο βιβλίο το καλοκαίρι και διαπίστωσα ότι αρκετά αποσπάσματα του βιβλίου θα μπορούσαν κάλλιστα να αναφέρονται στην εποχή μας, αφού τα δεινά της ανθρωπότητας εξακολουθούν να υφίστανται και οι αιτίες που τα δημιουργούν παραμένουν ίδιες.

Παραθέτω μερικά αποσπάσματα από την 3η ενότητα (βιβλίο), που αναφέρεται στον πόλεμο του Βιετνάμ (1959-1975). Κάντε εσείς τους συσχετισμούς με τους πολέμους που γίνονται σήμερα, πάντα στο όνομα της δημοκρατίας και της ελευθερίας των λαών!

Η Πρωτομαγιά ως σύμβολο των κοινωνικών αγώνων

Το video δημιουργήθηκε και αναρτήθηκε από το χρήστη: Ματίνα Γκούτζιου

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ

Οι εργατικοί και κοινωνικοί αγώνες της Πρωτομαγιάς αποτέλεσαν διαχρονικά πηγή έμπνευσης για τους ποιητές μας. Ο πρώτος νεκρός στις 9 του Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη ήταν ο 25χρονος αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης από το Ασβεστοχώρι που συμμετείχε στην παλλαϊκή απεργία των Θεσσαλονικιών εργατών. Η τότε νεοδιορισμένη κυβέρνηση Μεταξά διέταξε τη χωροφυλακή να πατάξει με κάθε μέσο τους διαδηλωτές με αποτέλεσμα τον θάνατο 12 εργατών μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Μάη. Από το φωτορεπορτάζ της εποχής προέκυψε η φωτογραφία της μάνας του Τάσου Τούση που θρηνεί τον νεκρό της γιο καταμεσής του δρόμου.

Αυτή την εικόνα είδε ο Γιάννης Ρίτσος και μας έδωσε αμέσως μετά το περιστατικό, την ποιητική του συλλογή «Επιτάφιος». Η φωτογραφία έκανε τον γύρο της υφηλίου κάνοντας τους ξένους να παραλληλίζουν τον λαϊκό αγώνα στη Θεσσαλονίκη με τα γεγονότα στην Ισπανία του Φράνκο. Το βιβλίο του Ρίτσου λίγο έλειψε να γίνει μπεστ σέλερ, πράγμα σπάνιο για ποιητικές συλλογές, γι’ αυτό η κυβέρνηση Μεταξά το καίει για παραδειγματισμό το 1938 μπροστά στους στύλους του Ολυμπίου Διός.

Ο Γιάννης Ρίτσος καταφέρνει να το επανεκδώσει το 1958 και να στείλει ένα αντίγραφό του στον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος μέσα σε μια νύχτα μελοποιεί 8 αποσπάσματά του.

Απόσπασμα από τον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου 1936

Μέρα Μαγιού μού μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω,
άνοιξη, γιε, που αγάπαγες κι ανέβαινες απάνω

Στο λιακωτό και κοίταζες και δίχως να χορταίνεις
άρμεγες με τα μάτια σου το φως της οικουμένης

Και με το δάχτυλο απλωτό μου τά 'δειχνες ένα-ένa
τα όσα γλυκά, τα όσα καλά κι αχνά και ροδισμένα

Και μού ’δειχνες τη θάλασσα να φέγγει πέρα, λάδι,
και τα δεντρά και τα βουνά στο γαλανό μαγνάδι

Και τα μικρά και τα φτωχά, πουλιά, μερμήγκια, θάμνα,
κι αυτές τις διαμαντόπετρες που ίδρωνε δίπλα η στάμνα.

Μα, γιόκα μου, κι αν μού 'δειχνες τα αστέρια και τα πλάτια,
τά 'βλεπα εγώ πιο λαμπερά στα θαλασσιά σου μάτια.

Και μου ιστορούσες με φωνή γλυκιά, ζεστή κι αντρίκια
τόσα όσα μήτε του γιαλού δε φτάνουν τα χαλίκια.

Και μού 'λεες, γιε, πως όλ' αυτά τα ωραία θά 'ναι δικά μας,
και τώρα εσβήστης κ' έσβησε το φέγγος κ' η φωτιά μας.

Σύντομη αναφορά στα ιστορικά γεγονότα της «εργατικής πρωτομαγιάς»(για να μη μένουμε αστοιχείωτοι)

Η πρώτη του Μάη είναι αργία και είναι παγκοσμίως γνωστή ως «εργατική πρωτομαγιά». Λίγοι ωστόσο γνωρίζουν την ιστορία της συγκεκριμένης ημέρας. Η Πρωτομαγιά είναι ημέρα μνήμης για μία εξέγερση που έμεινε γνωστή ως «η σφαγή του Χάιμάρκετ».Την Πρωτομαγιά του 1886, τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας το 8ωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας με σύνθημα «Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο».Τουλάχιστον 400.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη την χώρα και πάνω από 80.000 στο Σικάγο, όπου οι διαδηλώσεις κατέληξαν σε αιματοχυσία λίγες μέρες αργότερα, με την επέμβαση της αστυνομίας και των μπράβων της εργοδοσίας.Την περίοδο εκείνη το κανονιστικό πλαίσιο εργασίας στις ΗΠΑ ήταν σχεδόν ανύπαρκτο και οι εργοδότες μπορούσαν να απασχολούν το προσωπικό τους κατά το δοκούν, ακόμη και τις Κυριακές.(Σας θυμίζει κάτι αυτό; Ας αναλογιστούμε πόσα χρόνια πίσω έχουμε γυρίσει,πόσοι αγώνες και αιματοχυσίες πήγαν χαμένοι!)

Παράδοση των Αθηνών στους Γερμανούς (27 Απριλίου 1941)

«Στο καφενείο μας παραδόθηκε η Αθήνα» - BINTEO

Κυριακή, 27 Απριλίου 1941. Οι γερμανικές δυνάμεις μπαίνουν στην Αθήνα και σε ένα καφενείο στους Αμπελόκηπους περίμεναν τους εισβο­λείς οι τέσσερις άνδρες που ανέλαβαν το θλιβερό καθήκον της παράδοσης της πόλεως των Αθηνών.

Ήταν ο φρούραρχος Αθηνών υπο­στράτηγος Χρ. Καβράκος, ο νομάρχης Αττικοβοιωτίας Κ. Πεζόπουλος και οι δήμαρχοι Αθηναίων και Πειραιώς Αμ­βρόσιος Πλυτάς και Μιχ. Μανούσκος.

Το καφενείο στους Αμπελόκηπους ονομαζόταν «Λουξ» – άλλοι έγραψαν «Παρθενών» –, ανήκε στον κτηματία Ανδρέα Γλεντζάκη και βρισκόταν στη διασταύρωση των λεωφόρων Αλεξάν­δρας και Κηφισίας, απέναντι από την τότε έπαυλη Θων.

Παλαιά Εστιατόρια Κοζάνης / Θεματικό Αφιέρωμα 25/4/2015

Πηγή : https://www.youtube.com/watch?v=lZe10ht96xo

Παράγραφος - Πλαγιότιτλοι

Πώς βρίσκω πλαγιότιτλους

View more presentations or Upload your own.